[Nhiếp ảnh CB] Thủ bản bỏ túi - các yếu tố căn bản làm chủ máy ảnh

tuanlionsg
7/2/2014 11:0Phản hồi: 80
[Nhiếp ảnh CB] Thủ bản bỏ túi - các yếu tố căn bản làm chủ máy ảnh
3yeutoA7_camera.ctinhte.vn.jpg

Có quá nhiều điều để tìm hiểu, để nhớ, để nói mỗi khi nhắc đến nhiếp ảnh, nhất là nhiếp ảnh căn bản. Những ai đang tập tểnh bước vào thế giới này, đôi khi như lạc vào khu rừng rối rắm của mớ lý thuyết khô cằn chán ngấy, hoặc ngụp lặn trong mớ lý thuyết quan điểm của những người được gọi hoặc tự phong là dân nhà nghề chia sẻ 5 đường 7 nẻo. Để đơn giản hoá, mình xin sưu tập đống kiến thức có sẵn đó và tóm lại thành những thủ bản bỏ túi, hầu có thể hỗ trợ những bạn mới chơi ảnh phần nào tham khảo những thông tin hữu ích và cần thiết nhất khi tập tành cầm máy ảnh. Mình cố gắng chú thích ngắn gọn nhất để các bạn có thể tổng hợp và bạn "save-as" cái ảnh, rồi có thể in ra giấy để dùng khi cần.

Các bạn có thể download file lớn ở cuối bài này để in ra giấy và bỏ túi khi cần dùng.
thubanA_tuanlionsg.jpg

Giải thích thủ bản này, chúng ta nhắc lại với nhau các điều cơ bản nhất khi bắt đầu cầm máy ảnh:
  1. Tốc độ màn trập
  2. Khẩu độ (độ mở) ống kính
  3. ISO
Thêm 2 yếu tố quan trọng:
  1. Thước đo sáng của máy ảnh số
  2. Điểm mạnh trong bố cục căn bản
Tốc độ màn trập
Độ mở rộng hoặc thu nhỏ của các lá khẩu trong ống kính còn được gọi là “khẩu độ”, có tác động trực tiếp đến lượng ánh sáng đi vào cảm quang (hoặc bề mặt phim gắn trong máy ảnh đối với máy ảnh chụp bằng phim). Việc thiết đặt tốc độ màn trập có tác động đến thời lượng để ánh sáng đến được cảm quang (hoặc bề mặt phim đối với máy ảnh chụp bằng phim).


Có thể hình dung đơn giản hơn với hai tình huống sau: nếu với một thiết đặt tốc độ màn trập máy ảnh nhanh, thì cần một lượng ánh sáng nhiều, và để có lượng sáng nhiều thì cần khẩu độ mở lớn. Ngược lại, nếu tốc độ màn trập máy ảnh chậm, thì khẩu độ khép nhỏ hơn. Một biến số khác tác động đến việc cân bằng mức độ phơi sáng là ISO, dựa theo độ nhạy sáng của cảm quang hoặc của phim bên trong máy ảnh.

Trong "thủ bản", tốc độ màn trập thông thường: 1s - 1/2s - 1/4s - 1/8s - 1/15s - 1/30s - 1/60s - 1/125s - 1/250s - 1/500s - 1/1000s - 1/2000s. Tuỳ theo hoàn cảnh ánh sáng thực tế, bạn chọn tốc độ màn trập phù hợp ý đồ chụp như gợi ý tham khảo trong hình thủ bản.
Hình chụp tốc độ màn trập châm, máy cầm tay, ảnh mờ nhoè
3yeutoA9_camera.ctinhte.vn.jpg

Hình phơi sáng tốc độ màn trập 30s, máy cố định trên chân máy
3yeutoA10_camera.ctinhte.vn.jpg

Khẩu độ ống kính
Định nghĩa của @cuhiep ...
Cấu trúc hệ thống lá khẩu của ống kính
3yeutoA8_camera.ctinhte.vn.jpg 3yeutoA4_camera.ctinhte.vn.jpg
ISO
Để hình ảnh được ghi lại trên bề mặt phim, cần có khá năng thu nhận ánh sáng và chuyển hóa tất cả thành các giá trị nhất định (về hóa học) để khi đem tráng phim và rửa ảnh sẽ tạo ra độ sáng tối (đen/trắng) và màu sắc (phim màu) của hình ảnh. Tương tự như vậy, cảm biến ảnh của máy ảnh số có khả năng ghi nhận ánh sáng và màu sắc, chỉ khác là sẽ chuyển thành các giá trị số hóa để ghi lại hình ảnh.

Độ nhạy này được quy định bằng trị số ISO (trước đây hay gọi là ASA hoặc DIN). ISO càng cao thì độ nhạy sáng càng cao, tốc độ màn trập tăng cao (khi đó thời gian phơi sáng giảm). Các trị số ISO truyền thống là: ISO 100, ISO 200, ISO 400, ISO 800, ISO 1600, ISO 3200, ISO 6400 ...

Quảng cáo



Ví dụ kết hợp 3 yếu tố trên khi chụp 1 bức ảnh

3yeutoA_camera.ctinhte.vn.jpg

Thước đo sáng trong máy ảnh số
Thước này được nhìn thấy trên màn hình LCD hiển thị các thông số trên máy ảnh số và trong khung ống ngắm. Tại cùng điểm đo sáng, vạch 0 được thống nhất là đúng sáng theo thuật toán đo sáng của máy ảnh. Khi bạn xoay bánh xe tăng/ giảm tốc độ màn trập hoặc bánh xe hiệu chỉnh khẩu độ ống kính hay ISO, vạch sẽ dịch chuyển qua trái và qua phải làm thay đổi lượng sáng đi vào cảm biến ảnh.

3yeutoA6_camera.ctinhte.vn.jpg

Bố cục căn bản
Tỷ lệ vàng 1/3
Xem bài viết ở ĐÂY
Nhiều người vẫn hay nói rằng không có nguyên tắc nào tạo nên bức ảnh đẹp, chỉ có những bức ảnh đẹp mà thôi. Vâng, nhưng, ở những bức ảnh đẹp ấy đều chất chứa một số nguyên tắc. Những nguyên tắc ấy chẳng do người nào đặt ra làm tiêu chuẩn cả. Tự thân chúng ẩn náu trong tận tiềm thức về cái đẹp nơi con người, và phải nói người chụp ảnh là người đi tìm, gặp gỡ và lưu giữ cái đẹp. Chính một bức ảnh đẹp cho thấy những nguyên tắc trong đó. Và, một trong những nguyên tắc đầu tiên cho người bắt đầu cầm máy đó là nguyên tắc về bố cục, nguyên tắc vàng.

Quảng cáo


3yeutoA1_camera.ctinhte.vn.jpg

Tỷ lệ FIBONACCI (PHI)
Nếu tỷ lệ 1/3 kia được gọi là “Tỷ Lệ Vàng”, thì cấu trúc thành phần khung ảnh này được mệnh danh là “Tỷ Lệ Thần” trong nhiếp ảnh – người ta hay gọi là tỷ lệ Fibonacci - Tỷ lệ Phi. Tỷ lệ này được Leonardo Fibonacci khám phá khoảng năm 1200 sau Công nguyên. Ông nhận ra rằng trong tất cả khung ảnh đều có một tỷ lệ thường xuyên xuất hiện. Nó được nhận ra như một điều được thiết kế cho moi sinh vật sống và cho đôi mắt con người nếm cảm được “cái Đẹp”. Vì vậy, nó mang tên “Tỷ Lệ Thần”.

Chúng ta biết tỷ lệ trong kiến trúc và nghệ thuật tranh thời Phục Hưng được định ước là 1: 1.618 . Tỷ lệ này được thể hiện rõ trong: Các đền Parthenon thờ thần Athena ở Hy Lạp, Công trình nổi tiếng Mona Lisa, hay như trong bức tranh Bữa Tiệc Cuối Cùng của Chúa Giêsu, và nó vẫn còn được thể hiện đến ngày nay. Người ta còn cho biết hãng Apple đã ứng dụng tỷ lệ này cho việc thiết kế sản phẩm của họ; hãng Twitter sử dụng cho việc tạo dựng trang quản lý hồ sơ, cũng như nhiều công ty lớn trên thế giới ứng dụng vào việc thiết kế Logo.

3yeutoA3_camera.ctinhte.vn.jpg

3yeutoA2_camera.ctinhte.vn.jpg

Thủ bản file lớn để in
thubanA_tuanlionsg.jpg
80 bình luận
Chia sẻ

Xu hướng

Em chưa hiểu rõ lắm về cái tỉ lệ phi, chỗ 1+ 0,618+ 1 ạ:">
Quân kòi
ĐẠI BÀNG
10 năm
@Kenvn97 Là dãy phi gồm 1;2;3;5;8;13;21;34;55.... nếu 1 số mà chia cho số gần kề nó ớ bên trái vd 55:34 hoặc 21:13 ta đc tỉ lệ gần bằng 1.61. Tỉ lệ này đc coi là tỉ lệ vàng. Mình chỉ bt chút ít thế thôi.
quanbaopc
ĐẠI BÀNG
10 năm
Em cũng chưa hiểu rõ ở đoạn luật PHI. Anh có thể giải thích và minh hoạ rõ hơn được không anh?
Cảm ơn anh nhiều!
không hiểu lắm 😔
Cảm ơn anh Tuan_lliosg
Bạn xem cái hình chữ nhật chia ra 9 phần đó. Theo chiều ngang và chiều dọc thì tỉ lệ của các đoạn là 1:0,618:1. Theo như mình đọc hiểu và xem hình là như thế
Rất bổ ích, cám ơn bạn rất nhiều.
Nhưng nếu có ví dụ thêm nhiều tình huống cụ thể và thông số để chụp ra như vậy thì hay quá
uranus27
TÍCH CỰC
10 năm
Ngắn gọn và xúc tích ^^! , lên mạng tìm hiểu thì hằng hà sa số, đọc bài này là hiểu được khá nhiều rùi, ^^!
file download ở đâu, sao kg thấy hà bạn
EGIS
ĐẠI BÀNG
10 năm
@nht88 Bạn click vào hình để phóng lớn , sau đó click chuột phải vào hình , chọn Save image to "download" để tải về.
@EGIS ko dow dk hết hả thớt
EGIS
ĐẠI BÀNG
10 năm
@anhducceo Download hết cả bài làm gì bạn ? Bạn đọc cả bài để nắm vững lý thuyết căn bản , sau đó download phần tóm tắt để bỏ túi khi thực hành mở ra xem lại các thông số nếu quên. Coi như là nhớ công thức khi làm toán thôi.
@EGIS Vậy hả, cám ơn
em mua cái máy ảnh với tên của em
như vậy em là chủ của cái máy ảnh
không cần phải học những cái này 😁
PS: học xong rùi mới dám mua :D
Phần khẩu độ ban đêm mình chưa hiểu lắm. Ban đêm thường tối thì lẽ ra nên mở khẩu, sao lại đóng f16 có khi đến 22? Như vậy hóa ra tối om luôn chứ sao có thể nét đến cả hậu cảnh? Hay là có flash, tăng iso để bù vào?
@lamminhvn À, khép khẩu nhỏ (f11-f22) khi chụp thể loại "phơi sáng" vào "ban đêm" đó bạn.
oichaooi
TÍCH CỰC
10 năm
@lamminhvn cơ bản là để cho đèn có ánh sao

[​IMG]
f11 - ISO 50 - 20s
hellmen
TÍCH CỰC
10 năm
@lamminhvn Vì khi chụp thể loại ảnh phơi sáng người ta thường dùng kèm với tripod nên có thể vô tư khép khẩu để có DOF dày mà ko sợ tốc chậm bạn à. Hơn nữa, khép khẩu nhỏ từ f/16 giúp tạo ra hiệu ứng "ngôi sao" từ các bóng đèn như 1 bạn đã minh họa đó bạn.
Bài viết rất bổ ích, cám ơn chủ thớt nhé!
tamgia.hcm
ĐẠI BÀNG
10 năm
cho mình hỏi trong màn hình ngắm có chỉnh quy luật 1:3 được ko
màn ngắm của mình chỉnh grip thì nó ra 16 ô lận 3 đường ngang cắt nhau nó ra 1:4 rồi
mrd213
CAO CẤP
10 năm
Like mạnh bài viết hữu ích của bác!
Thủ thuật hay.
Lưu lại ngâm cứu dần
bài này hay.. đang buồn save lại để mai xem
tuyệt vời, bài viết quá hay, cảm ơn anh rất nhiều 😃

;)
BILL RICH
ĐẠI BÀNG
10 năm
Bài rất hay, dễ hiểu
Chơi ảnh ọt mà ko biết tỷ lệ vàng với quy tắc 1/3 thì thật là 1 thiếu sót lớn.

Đề nghị đi về học lại.

Tôi khuyên các bạn là lúc mới vào chơi ảnh ọt, đừng nên vác 1 mớ tiền mua mấy cái máy xịn với 1 đống ống Luxury làm gì. Làm 1 con máy ảnh Entry-Level rẻ rẻ là được. Rồi sau đó cứ ống Kit mà tương, sau khi quen dần với máy và kit, mua ngay 1 con Lens quay tay (Len Manual Focus) và từ đây ta hoàn toàn phụ thuộc vào chế độ M. Mọi thứ đều phải dựa trên kiến thức học được từ chỉnh tốc độ màn trập, iso, mở hay khép khẩu, ánh sáng, bố cục, phông nền bla bla bla... làm sao để chụp được 1 tấm ảnh ra hồn.

Và cũng chỉ có ống MF mới cho bạn thấy được trực diện cái góc mở ra vô của khẩu độ 1 cách tốt nhất, trực quan nhất. Từ đó bạn mới liên quan tới các yếu tố khác như tốc độ màn chập, Iso thế nào cho phù hợp, cân bằng sáng sao ảnh ko cháy, ko tối, đánh ánh sáng ra sao cho ko chói. Và nhiều thứ khác bạn sẽ học được mà tôi ko tiện nói ở đây.

Chơi ảnh là 1 nghệ thuật, vì vậy ko nên auto quá nhiều (hình như Leica họ cũng nói vậy).
@emkobit phần gear up bác nào có khả năng thì theo em thì cứ sấm thoải mái máy càng ngon chụp càng thích, mới đầu nhập môn là chọn ngay M mode chụp tối thui thì ráng mà mỏ chỉnh từ từ nó cũng sáng chụp nhiều nhiều sẻ biết hết thôi. Theo em thì nên bắt đầu với fix lens có tí khinh nghiệm làm 1 ống zoom or micro vừa có 1 góc nhìn mới vừa định hướng sở thích cho bản thân (thể loại ảnh gì) theo em thì đừng dùng các ống toàn dãi như 18-200 vì nó làm mình lười đi đấy vì cái gì cũng ôm 1 ống chụp, nên thừ 1 là 1 cái wide zoom or zoom long range, micro lén cũng khá thứ vị nên chọn 1 em micro dài tí 100mm chở lên. Đừng quên tripod với flash nhé dùng 2 cái đó sẻ phát triển thêm kỹ năng cho bạn đấy, dùng tripod phơi sáng, tập sử dụng flash, từ từ chắt chừng 6-7k tấm là các bác chụp ngon lành. Đừng quen tìm hiểu 1 tí kiến thức về lightroom nhé, em luôn chụp ảnh bằng file RAW luôn để ảnh sáng hơn bt 1 tí rắng chụp net và kiểm soát tốt DOF, phần còn lại về nhà dùng lr kéo.
Còn vấn đề quay tay với MF lens muốn quay tay đầu tiên phải thấy rỏ ràng cái đả các entry level ỏ scrop sensor thường viewfinder nó khá nhỏ nhìn sẻ o rỏ hoặc nhanh mỏi mắt muo16nquay tay em nghỉ sấm FF cái đã rồi tính.

Xu hướng

Bài mới









  • Chịu trách nhiệm nội dung: Trần Mạnh Hiệp
  • © 2024 Công ty Cổ phần MXH Tinh Tế
  • Địa chỉ: Số 70 Bà Huyện Thanh Quan, P. Võ Thị Sáu, Quận 3, TPHCM
  • Số điện thoại: 02822460095
  • MST: 0313255119
  • Giấy phép thiết lập MXH số 11/GP-BTTTT, Ký ngày: 08/01/2019